Een huis in Spangen
Door ANNIE VERDOOLD

Ik woonde in een huis, niet het huis waar ik nu zit, maar een ander huis in Spangen. Ik kreeg dat huis illegaal en wilde ervoor vechten, want voor het eerst in mijn leven had ik een plek. Als kind leefde ik in kindertehuizen door heel Nederland. Ik heb in Noord-Holland gezeten, maar ook in Brabant en in Overijssel. Maar Zuid-Holland is nu echt mijn plek. En toen ik dat huis kreeg wilde de huisbaas mij eruit gooien, want ik had het gekraakt.

Je had het zelf gekraakt?

Ja, ik had het samen met een ander meisje gekraakt, een vriendin die mij hielp. Maar toen kwamen de huisbazen, die geld van me wilden. Ik zei, ‘Oké, ik heb drie maanden gekraakt.’ Let wel, ik had al drie maanden huur betaald. Ik zei, ‘En nu kom je vragen of ik legaal wil wonen?’ Ik zei hem dat hij mijn huur niet had moeten accepteren. In eerste instantie kwam hij met de politie. Maar ik was zwan- ger, dus ik zei, ‘Oké, kom maar boven.’ Vroeger hadden we van die oude schuiframen, daar zitten van die hele zware ijzeren dingen in, met touwen om het raam omhoog te hou- den. Dus ik zei: ‘Ik heb het raam gewicht eruit gehaald en de eerste de beste die naar boven komt, krijgt het raam gewicht in zijn nek.’ Die politie moest er eigenlijk wel om lachen en zei, ‘Nou, ik kom niet naar boven, ik ga niet vech- ten met een zwangere vrouw.’ En hij ging weer weg. Nou, toen ging de huisbaas ook weg. En ik heb vervolgens elke maand mijn huur betaald. Uiteindelijk nodigde hij mij uit om een contract te tekenen en dat heb ik gedaan. Een echt huurcontract. Eindelijk kon ik thuiskomen. Daar moet je voor blijven vechten. Want voor het eerst in je leven heb je een contract. Ik zal oorlog voeren voor Rotterdam, dat meen ik echt. Vijfenvijftig jaar geleden, na lange tijd kra- ken, kreeg ik eindelijk dit huis in Spangen en het is het eer- ste thuis dat ik heb ervaren. En als het mooi weer was, zat ik buiten op het stoepje. Dan groette iedereen en je ging praten met mensen. Ja. Het wordt jouw buurtje. En als ik uit het raam keek, kon ik het Sparta-stadion net zien. Dus ik dacht, nou, vanaf nu ben ik gewoon ook een Spartaan, hè.

Destijds was ik bezig met veiligheid in het algemeen. Dat heeft met allerlei dingen te maken. Dat is zo breed, veilig zijn. Het heeft niet alleen met drugs en alcohol te maken. Gewoon dat je je veilig voelt in jouw omgeving, op jouw plek. Ja. Wat betreft mijn activisme, dat begon toen ik moe- der werd. Ik organiseerde dingen voor de kinderen op de kleuterschool, toen men de zandbak weg wilde halen en al- les weg wilde bezuinigen. Ik vond andere moeders bereid om de school twee dagen te bezetten.

Daarna heb ik een groep mensen bij elkaar gekregen en samen organiseerden we acties tegen het drugstoerisme in Spangen. Drie, vier dagen per week stonden ze met mij op straat, onder de brug. Het was heel koud. Maar elke Fransman die voor drugs de grens overkwam en die erin wilde, moest terug, want we blokkeerden de weg, dus ze konden er niet in.

En hoe kreeg je dan al die mensen om je heen?

Luister, ik zal je eerlijk vertellen, dat lukte door radi- caal eerlijk te zijn. Ja. Ik denk dat dat het was. En omdat ik veel mensen achter me had staan op een gegeven mo- ment. Ik moest de publiciteit in. Ja. Maar hoe krijg je pu- bliciteit? Niemand kent Annie Jansen, dat is mijn meisjes- naam. Niemand kent haar. Dus hoe? Hoe kan ik dat doen? Ik dacht, jongens, we moeten iets doen. Zodat de politie of de brandweer erbij komt. Ja, we moeten iets zeggen. Om te veranderen moesten we iets publieks doen, we moesten publiek gaan. En niemand wilde dat. Want dan moeten we vertellen wat wij vinden, waar wij voor staan en dat is eng. Maar we hadden geen keus. En om te zorgen dat we echt aandacht kregen, hebben we een huis in brand gestoken.

Dat huis stond helemaal leeg. Aan de achterkant was de façade al weggehaald en er waren schuine steunpalen tegenaan gezet. Maar die avond hebben wij zestien mensen uit dat huis gehaald. Zij hingen daar tijdelijk rond. Zestien verslaafden. Naar een veilige plek gebracht. Je kan niet iets in brand steken voor je eerst zelf binnen gaat kijken. Ja. Ja. Ja. Ja. Ja. Ja. Ja. Ja. Ja. Ja. Toen kwam de brand- weer. En andere mensen. En toen ben ik gaan praten, de brandweer zei tegen mij, ‘Wie heeft hier de leiding?’ Ik zei, ‘We hebben geen leiders, maar ik wil wel met je praten.’ Vanaf toen kon Spangen niet langer genegeerd worden en kwam er langzaam verandering.

Korte tijd later organiseerden we een andere actie. We haalden midden in de nacht alle Franse nummerplaten van auto’s en legden ze de volgende ochtend bij elkaar op de stoep voor het stadhuis. Die grote hoop liet echt zien hoe- veel ‘toerisme’ de grens over kwam, naar Spangen.

Wanneer werd het geweld minder?

Dat was in 2010 denk ik. Daarna waren er eigenlijk geen acties meer. Ja. We hadden allemaal ons eigen plekje gevon- den. Veel mensen waren bang en weggegaan. Verschillende mensen naar Spijkenisse. Maar ook naar Nesselande. Vlaardingen. Die zagen het gewoon niet meer zitten. Ja. Maar die gingen al tijdens de acties weg. Ja. En op een ge- geven moment ging ik me bezighouden met het landelijke netwerk [Nationaal Actiecomité Drugsoverlast]. Ja. Want ik had dit landelijke netwerk opgezet. En daar ontstonden ook actiegroepen. Ja. En die wisten dan soms niet wat voor actie ze konden voeren.

We probeerden verschillende dingen, maar de overheid luisterde gewoon niet. Een fiets heeft wielen, toch? Het pro- bleem is dat de overheid altijd weer een nieuw wiel probeert te maken. Maar kijk eens naar dat eerste wiel, de spaken die erin zitten, repareer die gewoon. En dan zal je zien dat het weer gaat draaien. Want iets wat oud is, is niet slecht. Als ik burgemeester was zou ik in ieder geval zorgen dat er fatsoenlijke opvang is voor de mensen die dat nodig heb- ben. Het is essentieel dat je je veilig voelt in je omgeving, in je eigen omgeving. En het middel om dit te bereiken, niet alleen voor mezelf, maar ook voor anderen in de buurt, was om samen te eten. Want je kan het echt niet alleen. Leven. Het is te moeilijk.

We zijn al anderhalf uur aan het praten. Hoe laat komt je man?

Nee joh. Ja joh. Anderhalf uur! Mijn man komt om zes uur. Maar ik moet eerst eten.

De bovenstaande tekst is een transcriptie van een interview met Annie Verdoold, op 15 januari 2025, in het café aan de Antonius Binnenweg, Rotterdam. Gedurende 90 minuten deel- de Annie verhalen over het leven in Spangen in de jaren ‘80 en ‘90 en de gemeenschappelijke acties die werden gevoerd voor een veiliger leefomgeving voor iedereen in de buurt.